Í Sviss hefur verið byggt upp eitt umfangsmesta kerfi neðanjarðarbyrga í heiminum, þar sem talið er að um 374 þúsund byrgi séu til staðar. Þau eiga að tryggja öllum íbúum landsins skjól ef til stórfelldra áfalla eða stríðs kæmi.
Skjól fyrir alla íbúa
Samkvæmt svissnesku almannavarnayfirvöldunum (Federal Office for Civil Protection) er skjólpláss fyrir rúmlega níu milljónir íbúa landsins. Þar með er Sviss eina landið í heiminum sem getur formlega boðið öllum borgurum sínum skjól í kjarnorku- eða efnavopnaárás.
Fjöldi byrgja er metinn á bilinu 370–374 þúsund, bæði opinber og einkarekin, þar sem mörg eru byggð inn í íbúðarhús eða opinberar byggingar.
Lögbundin skylda frá 1963
Lög frá árinu 1963 gera ráð fyrir að ný hús í Sviss skuli annaðhvort vera með eigin byrgi eða tryggja aðgengi að sameiginlegu skjólplássi. Reglulegar skoðanir eru gerðar til að tryggja að þessi byrgi séu í nothæfu ástandi, en margir kjallarar hafa á síðustu áratugum verið nýttir sem vínkjallarar, geymslur eða jafnvel íþróttasalir.
Ef neðanjarðabyrgið reynist ónothæft ber eigandanum að gera við það innan árs, annars þarf hann að greiða gjald til að tryggja sér pláss í sameiginlegu skjóli.
Endurnýjun og fjárfestingar
Eftir innrás Rússlands í Úkraínu hefur áhugi Svisslendinga á öryggismálum aukist verulega. Áætlað er að verja yfir 220 milljónum svissneskra franka (um 250 milljónum Bandaríkjadala) í að endurnýja eldri byrgi og tryggja að þau standist nútímakröfur um loftræstingu, síun gegn geislavirkni og neyðarútganga.
Margir gagnrýna þó að sum byrgi séu í slæmu ástandi og að ójöfnuður sé milli svæða; í sumum borgum eru byrgin fullkomin og vel við haldið, á meðan þau eru nær ónothæf í afskekktum byggðum.
Öryggisvitund sem menningarlegur þáttur
Sviss hefur lengi verið þekkt fyrir hlutleysi sitt, en þessi mikla áhersla á borgaralegar varnir endurspeglar þá menningu að þjóðin beri sjálf ábyrgð á eigin öryggi. Fyrir marga Svisslendinga er vitundin um tilvist byrgjanna orðin hluti af daglegu lífi — og jafnvel tákn um þjóðaröryggi sem er einstakt í heiminum.
📹 Með fréttinni birtist myndbandið: “Exploring the Paranoid Country with 374,142 Bunkers to Hide Everyone (how is this possible?)” sem sýnir umfang og sögu þessa einstaka kerfis.
Heimildir: Federal Office for Civil Protection, The Guardian, Reuters
