Hvað er núvitund?

Núvitund (e. mindfulness) er aðferð eða hugtak sem snýst um að beina athygli sinni að núinu meðvitað og án dóma. Það felur í sér að vera vakandi fyrir eigin hugsunum, tilfinningum og líkamsástandi á þann hátt að maður sé ekki gagnrýnin eða reyni að breyta því sem er að gerast, heldur taki því eins og það er. Núvitund er oft notuð til að minnka streitu, bæta einbeitingu og auka almenna vellíðan.

Helstu atriði núvitundar

1. Að vera til staðar: Að beina athyglinni að augnablikinu, hvort sem það snýst um hugsanir, líkamlega skynjun eða umhverfið í kringum þig.

2. Að dæma ekki: Að taka eftir því sem gerist án þess að leggja gildisdóm á það eða reyna að stjórna því.

3. Viðhorf rósemi: Að þróa jákvætt og rólegt viðhorf gagnvart sjálfum sér og aðstæðum sínum.

Aðferðir sem tengjast núvitund

Núvitund er hægt að æfa með ýmsum aðferðum og hefur hún verið samþætt í margskonar meðferðir og daglegar athafnir. Hér eru nokkur dæmi:

Hugleiðsla

Hugleiðsla er ein helsta leiðin til að æfa núvitund. Hún felst í því að setjast niður í rólegu umhverfi og beina athyglinni að ákveðnu atriði, svo sem andardrætti eða ákveðinni tilfinningu. Hugleiðsla hjálpar fólki að einbeita sér og róa hugann, en rannsóknir hafa sýnt að regluleg hugleiðsla getur dregið úr streitu og bætt andlega vellíðan.

Tengill: Lestu meira um hugleiðslu á Wikipedia

Líkamsrækt með núvitund

Aðferðir eins og jóga, tai chi eða pilates eru oft framkvæmdar með núvitund í huga. Athyglinni er þá beint að hreyfingum líkamans, öndun og líkamsstöðum. Þetta hjálpar fólki að tengjast líkama sínum og vera til staðar í augnablikinu.

Núvitund í daglegu lífi

Núvitund er ekki eingöngu fyrir þá sem stunda formlega hugleiðslu eða líkamsrækt. Hægt er að æfa hana í daglegu lífi með því að taka eftir litlu hlutum í venjulegum athöfnum. Þetta gæti verið að fylgjast með því hvernig matur bragðast, hvernig fætur snerta gólfið þegar gengið er, eða hvernig vindurinn líður á húðinni.

Kostir núvitundar

Rannsóknir hafa sýnt fram á fjölmarga kosti núvitundar, bæði fyrir andlega og líkamlega heilsu. Hér eru helstu kostirnir:

1. Minnkar streitu og kvíða: Núvitund hjálpar fólki að taka eftir neikvæðum hugsunum án þess að láta þær stjórna sér.

2. Bætir einbeitingu og sjálfsþekkingu: Að vera meðvitaður um hugsanir sínar og tilfinningar hjálpar fólki að skilja sjálft sig betur.

3. Eykur þol og þrautseigju: Með því að æfa núvitund getur fólk betur tekist á við erfiðar aðstæður og stressandi verkefni.

4. Bætir líkamlega heilsu: Rannsóknir benda til þess að núvitund geti lækkað blóðþrýsting, styrkt ónæmiskerfið og bætt svefn.

Tengill: Rannsóknir um núvitund á PubMed

Saga og þróun núvitundar

Núvitund á rætur sínar að rekja til forna búddískra hugleiðsluhefða, sérstaklega Vipassana hugleiðslu. Á síðari hluta 20. aldar var núvitund flutt inn í vestræna menningu og vísindaleg nálgun þróaðist á sviðinu.

Jon Kabat-Zinn og MBSR

Jon Kabat-Zinn, bandarískur lífeðlisfræðingur, þróaði vinsælt forrit sem kallast Mindfulness-Based Stress Reduction (MBSR). Það hefur haft mikil áhrif á hvernig núvitund er notuð í læknisfræði og geðheilbrigði.

Tengill: Meira um MBSR á opinberri vefsíðu Kabat-Zinn

Hagnýtar leiðir til að æfa núvitund

Ef þú vilt byrja að æfa núvitund er hér nokkur ráð:

1. Andaðu meðvitað: Settu þér markmið að fylgjast með öndun þinni í 5-10 mínútur á dag.

2. Notaðu núvitundarsmáforrit: Forrit eins og Headspace eða Calm geta hjálpað þér að æfa núvitund á einfaldan hátt.

3. Gerðu eina athöfn með fullri athygli: Þetta gæti verið að borða, ganga eða einbeita þér að samtali án truflana.

Tengill: Sæktu Headspace hér