Dularfullt drónaflug í Danmörku vekur áhyggjur um öryggi landsins
Óvenjuleg drónaumferð yfir dönskum flugvöllum og herstöðvum undanfarna daga hefur vakið miklar áhyggjur hjá stjórnvöldum. Sérfræðingar telja að um sé að ræða skipulagða „fjölþáttaógn“ og mögulega hluta af svokallaðri blandaðri árás (hybrid-árás) þar sem bæði borgaralegum og hernaðarlegum innviðum er ógnað samtímis.Flugvellir lokaðir tímabundið
Drónar sáust í grennd við bæði borgaralega og hernaðarlega flugvelli, meðal annars í Skrydstrup þar sem dönsku F-16 og nýju F-35 orrustuþoturnar eru staðsettar. Í kjölfarið þurfti að loka nokkrum flugvöllum tímabundið, þar á meðal í Aalborg og Kaupmannahöfn. Atvikin höfðu áhrif á bæði farþega- og herflug.
Yfirvöld í Danmörku hafa þegar tilkynnt málið til NATO og lýsa því sem kerfisbundinni og markvissri árás fremur en tilviljunarkenndum atvikum.
Rússnesk herskip vekja tortryggni
Athygli hefur vakið að rússnesk herskip hafa siglt nærri dönskum landhelgi á sama tíma og drónaflugið átti sér stað. Þótt engar opinberar sannanir liggi fyrir um beina tengingu, líta margir sérfræðingar á þetta sem hluta af stærra mynstri rússneskra áhrifa og áreitni í Evrópu.
Stjórnarandstaðan í Danmörku hefur gagnrýnt að landið sé illa undirbúið og loftvarnir þess veikari en hjá nágrannaríkjunum.
Af hverju eru drónar ekki skotnir niður?
Ein helsta spurning almennings hefur verið hvers vegna yfirvöld skjóta ekki niður drónana. Sérfræðingar útskýra að slíkt geti skapað alvarlega öryggisáhættu, sérstaklega nálægt flugvöllum og í þéttbýli. Drónarnir eru litlir, hraðfleygir og erfiðlega tryggt að eyðing þeirra fari fram án þess að stofna lífi óbreyttra borgara í hættu.
Til stendur að setja ný lög sem veita stjórnvöldum skýrari heimildir til aðgerða gegn drónum þegar öryggi er í húfi og að fjárfesta í nýjum greiningar- og varnarbúnaði.
MyDefence – danska lausnin sem ekki er nýtt
Danska fyrirtækið MyDefence hefur þróað hátæknilausnir til að greina og trufla dróna. Það bauð dönskum yfirvöldum nýverið búnað sem gæti auðveldað aðgerðir gegn slíkum árásum, en hann hefur ekki enn verið tekinn í notkun innanlands.
MyDefence hefur þó þegar sýnt tæknina á alþjóðlegum æfingum, meðal annars í „Red Sands 2025“, þar sem lausnir fyrirtækisins voru notaðar til að greina og gera óvirka óvinalega dróna. Fyrirtækið kynnti nýlega einnig Custom Drone Library, sem gerir kleift að flokka mismunandi drónategundir hraðar og nákvæmar.
Evrópa undirbýr „dróna-múr“
Atvikin í Danmörku eru ekki einstök. Pólland, Eistland og fleiri ríki hafa orðið fyrir svipuðum drónaárásum í tengslum við stríðið í Úkraínu. Í kjölfarið hafa evrópskir ráðamenn rætt hugmyndina um sameiginlegt varnarverkefni – svokallaðan „dróna-múr“ – sem myndi samræma eftirlit og varnir milli landa.
Evrópskur fundur á morgun
Á morgun, 26. september 2025, hittast fulltrúar Evrópusambandsins og NATO á stórum fundi þar sem drónaógn og varnir verða eitt aðalumræðuefnið. Þar verður meðal annars rætt um hugmyndina um „dróna-múr Evrópu“, sem myndi sameina eftirlits- og varnarkerfi ríkja álfunnar í eitt samhæft kerfi.
Hugmyndin gengur ekki út á bókstaflegar girðingar heldur á tæknilegt net sem byggir á sameiginlegum gögnum, rauntímaeftirliti, sjálfvirkum viðvörunum og samræmdum viðbrögðum. Markmiðið er að gera Evrópu betur í stakk búna til að bregðast við vaxandi drónaárásum, hvort sem þær koma frá ríkjum eða óháðum aðilum. Niðurstöður fundarins gætu haft bein áhrif á næstu skref Dana og annarra aðildarríkja.
Niðurstaða
Málið er enn í rannsókn og óvissan mikil. Ljóst er þó að Danmörk stendur frammi fyrir nýjum öryggisáskorunum þar sem hefðbundin varnarkerfi virka illa gegn litlum og sveigjanlegum drónum. Á sama tíma eykst þrýstingur á stjórnvöld að fjárfesta í nýjum lausnum og efla samvinnu innan NATO og Evrópu.
